Илһамия белән Камилнең тормышы башта гадәти, нык нигезле булып корылган иде. Алар бер-берсен яшьли яратып өйләнеште. Ул елларда мәхәббәтне кычкырып сөйләп йөрмиләр, күбрәк эш белән, түземлек белән күрсәтәләр. Камил – кулыннан эш килә торган, сабыр холыклы ир, Илһамия – йомшак күңелле, әмма нык характерлы хатын. Алар бергәләп йорт салды, бакча утыртты, тормышны бергә җигелеп алып бардылар.
Бер-бер артлы балалар туды. 2 ул, 2 кыз. Өй һәрвакыт шау-гөр килеп торды. Илһамия балаларның кием-салымын юды, ашын пешерде, дәфтәрләрен тикшерде, ә Камил иртән-иртүк чыгып китеп, кич караңгы төшкәч кенә кайта.
Еллар үтте. Балалар үсте, олы тормышка аяк бастылар. Уллар армиягә барып кайтты, кызлар кияүгә чыкты. Өйдә тавыш-тын кимеде. Илһамия башта моңа ияләшә алмады, ләкин аннары үз-үзен юатты: «Балалар – кунак, тормыш шулай корылган», – диде.
Камил исә үзгәрде. Ул күбрәк үзенә бикләнде, ешрак өйдән чыгып китә башлады. Башта Илһамия моны игътибарсыз калдырды. «Картайган саен ирләр шундый була», – дип уйлады. Әмма күңелнең бер почмагында борчу оялады.
Бер көнне авылда сүз чыкты. Күрше авылда яшәүче кибетче хатын турында. Янәсе, Камилне шунда күргәннәр, сөйләшеп торалар, көлешәләр. Илһамия башта ышанмады. 35 ел бергә гомер иткән кешесе, 4 баласының атасы… Юк, мөмкин түгел кебек иде.
Ләкин сүзләр рас булып чыкты. Камил бер кичне кайтып, авыр сулап:
– Илһамия, мин китәм, – диде.
Бу сүзләр йортның диварларына бәрелеп кире кайткандай булды. Илһамия башта аңламады, кабатлатты. Камил исә күзләрен читкә алып:
– Мин башкача монда яши алмыйм, – дип кенә җавап бирде.
Җәнҗал булмады. Кычкыру да, үпкәләп елау да юк. Илһамия бары тик эчтән генә сыгылды. Камил әйберләрен җыеп чыгып китте. Өй бушап калгандай булды. Тик диварлар гына түгел, йөрәк тә бушады.
Авыл халкы төрлечә сөйләде. Кемдер кызганды, кемдер хөкем итте. Илһамия исә башын түбән иеп, тормышын дәвам итте. Ул еламады – күз яшьләре эчкә акты. Балалары янына килеп-китеп торды, оныкларын сөеп юанды.
Камилнең китүенә 4 ел үтте. Бу еллар Илһамия өчен озын, авыр булды. Ул ялгызлыкка өйрәнде. Үзен яңадан таныды. Кайчак көзге каршында басып, картайган йөзенә карап уйлана: «Кайда минем гаебем?» Әмма җавап таба алмады.
Камил исә күрше авылда бәхет таптымы? Башта бар да яңа, кызык булып тоелды. Әмма көндәлек тормыш үзенекен итте. Кибетче хатынның холкы кырысрак, сүзләре кискенрәк булып чыкты. Камил анда үзен кунак кебек хис итте. Өй түгел иде ул.
Еллар узган саен ул элекке тормышын ешрак искә төшерде. Илһамиянең тыныч тавышын, өйдәге җылылыкны, балаларның көлүен.
Дүртенче елның көзендә Камил кайтып керде. Ишекне әкрен генә какты. Илһамия ишек ачкач, аны шунда ук таныды. Каршысына картайган, сыгылган, күзләрендә үкенеч тулы ир басып тора.
– Кайттым… – диде ул, пышылдап кына.
Илһамия дәшмәде. Озын тынлык урнашты. Ниһаять, ул читкә тайпылып юл бирде. Бу хәрәкәттә гафу да, ризалык та юк, бары тик язмышка буйсыну гына бар.
Камил өйгә керде. Бу йорт аны таныды, ләкин кабул итүе җиңел булмады. Илһамия аны элеккечә каршы алмады. Ул сабыр, ләкин салкын иде. Еллар җимергән ышанычны кире төзү җиңел түгел.
Балалар да төрлечә кабул итте. Кемдер шатланды, кемдер үпкәсен яшермәде. Ләкин вакыт үзенекен итте. Камил гаебен сүз белән түгел, эш белән капларга тырышты. Илһамия исә ашыкмады. Ул үзен дә, аны да сынады.
Бу кайту – яңадан башлау түгел. Бу – үткәннәр белән килешү, хаталарны тану, тыныч картлыкка таба бергә атлау.
Илһамия кайчак уйлап куя: «Мин аны гафу иттемме?» Белми. Ләкин ул аңлады: гомер буе җыелган уртак тормышны бер мизгелдә сөртеп ташлап булмый.
Ә тормыш… тормыш дәвам итте. Яралар белән, әмма өмет белән.
ЧЫГАНАК: https://intertat.tatar/news/35-el-yasagan-irem-kurse-avyl-kibetcese-belan-cuala-5877406
