Быел Татарстан юлларына 27 миллиард сумнан артык акча “түшәячәкләр“. Казанда гына да 3 миллиард сумлык эш башкару күздә тотыла. Юл салучыларны Балык Бистәсе районының Керәшен Казысы авылында да түземсезлек белән көтәләр. Сала бу елда олы юлга тоташтырылачак авыллар исемлегенә эләккән.
Татарстан Транспорт һәм юл хуҗалыгы министрлыгы мәгълүматларына караганда, агымдагы елда республикада юл эшләре программасын тормышка ашыруга 27,3 миллиард сум акча тотылачак. Чагыштыру өчен: Түбән Каманың еллык бюджеты 5 миллиард сум булыр дип көтелә.
Башкалада быел Зур Казан боҗрасын төзү юнәлешендә эш дәвам иттереләчәк. Казан тирәсендәге бистәләр үсү аркасында, көннән-көн кысылып баручы Имәнлек һәм Максимов урамнарын киңәйтү дә күздә тотыла.
Агымдагы елда Түбән Камада 1,7 миллиард сумлык юл эшләре башкарырга җыеналар. Алабугада юлларны төзекләндерүгә 191 миллион сум акча тотылачак, дип хәбәр иткәннәр районның рәсми сайтында.
Юл салучыларны Балык Бистәсе районының Керәшен Казысы авылында да көтәләр. – Быел саланы олы юлга тоташтырачаклар, – ди Балыклы Чүкәй җирле үзидарә башлыгы Әлфия Нуретдинова. – Безнең җирлеккә өч авыл керә. Икесендә юл бар инде. Керәшен Казысы – кечкенә авыл. Биредә хуҗалык саны йөзгә дә тулмый. Шуңа күрә моңарчы аны юллы итү мәсьәләсе шактый кыенлыклар тудырды. Мәсьәләне хәл итү җаен эзләдек. Хәер, бер дә юлсыз авыл түгел ул. Җирле үзидарә көче белән Керәшен Казысына таш юл җәйдергән идек инде. Былтыр кирәкле бөтен проектларны әзерләп бетердек. Төзелеш материалларын да кайтардылар. 1 майдан юл салучыларны көтәбез.
“Куркынычсыз һәм сыйфатлы юллар“ федераль проекты кысасында, Татарстанга 2021 елга кадәр 12,7 миллиард сум акча бүлеп биреләчәк“, – ди республиканың икътисад министры Фәрит Абдулганиев. Барлык акчаның яртысы диярлек – федераль казнадан. Билгеле булганча, проект 2024 елга кадәр гамәлдә булачак. Эш илнең 104 шәһәрендә алып барыла. 2017 ел белән чагыштырганда, илдә шартына туры китереп салынган төбәк юллары артачак дип тә фаразлана. Хәзер әлеге күрсәткеч 43 процентны тәшкил итсә, аны 51 процентка кадәр күтәрмәкчеләр. Димәк, юл салучыларга кул кушырып утырырга туры килмәячәк.
Әле булганнарын да карап торырга кирәк. Яз иртәрәк килгәнгәме, юл салучылар март азагында ук чокырларны ямау эшенә кереште. “Главтатдортранс“ оешмасы мәгълүматларына караганда, 119 мең квадрат метр мәйданда “ертык“ларны ямаганнар инде. Юлга 10 мең тоннадан артык таш түшәгәннәр. Алдагы еллардан аермалы буларак, быел бу эш тынычрак та уза әле. Югыйсә, яз җиттеме, юллар кардан арчылып бетәргә өлгермәс борын, суга таш җәяләр дип, халыктан бер-бер артлы шикаятьләр ява башлый иде. Ә быел һава торышы ярдәм итте. Юллар тиз чистарды. Оешма белгечләре тынычландырган да әле. Алар әйтүенчә, “ертык“ларны ямау – бер безнең ил өчен генә хас күренеш түгел. “Чит илләрдә дә юллар чокырлана. Ә җитешсезлекне тиз арада юкка чыгаруның иң үтемле чарасы – “ертык“ларга таш түшәү“, – ди алар. Кыскасы, зарланасы да түгел икән.
Татарстан юлларын саклау максатыннан, 15 апрельдән 14 майга кадәр республикада йөк машиналарына хәрәкәт итүне чикләделәр. Язгы чорда транспорт чарасының бер күчәренә төшә торган иң зур авырлык алты тоннадан артмаска тиеш. Әлеге тәртип пассажирлар, азык-төлек, ягулык, дару препаратлары, ашлык, ашлама, почта ташу белән шөгыльләнүчеләргә, йөк күтәрүчәнлеге 16 тоннадан артмаган “тимер ат“ларга һәм махсус техникага гына кагылмый. Моңа кадәр илнең Транспорт министрлыгы, федераль юлларда язгы чорда йөк машиналары хәрәкәте чикләнмәячәк, дип хәбәр итте. Мәсьәләнең икътисади ягын чамалапмы, йөк машиналары товар ташый, шул исәптән, зур предприятиеләрне чимал белән тәэмин итә дип, күп кенә төбәкләрдә дә әлеге тәртиптән баш тарттылар. Бүген чикләү илнең нибары 19 төбәгендә гамәлдә. Татарстанда да юллар кадерле.
Быел кайсы авыллар юллы булачак?
(Эльвира ВӘЛИЕВА/“Ватаным Татарстан”, /№ 56, 17.04.2019/)