Татарстанның атказанган артисты Гөлдания ХӘЙРУЛЛИНА соңгы арада җырчы гына түгел, блогер да. Аның белән Татарстан китап нәшриятының әдәби кафесында очрашып сөйләштек. Беренче эш итеп әңгәмәдәшем кафены видеога, фотога төшерде. “Инстаграм” өчен контент әзерлим, ди. Ишегалдындагы ап-ак кар белән капланган биек чыршыларны да игътибарсыз калдырмады. “Бу матурлыкны да фотога төшерәсе булыр”, — дип елмаеп куйды Гөлдания апа.
“Башта русча җырладым”
— Бер нәрсәне дә күз уңыннан ычкындырмыйсыз. Блогерлык белән кайчан кызыксына башладыгыз?
— Моның төп сәбәпчесе — пандемия. Аңа кадәр дә “Инстаграм”ны алып бара идем. Кызым Лилия вайннар (берничә секундлык кызык видео — ред.) төшерә башлады. Беренче видеода щетка, соскыч тотып, хәрәкәтләр ясарга кирәк иде. “Кит әле, кеше көлдереп, Гөлдания тилергән дип әйтерләр”, — димен. Лилия барыбер үгетләде. Шуннан соң үземә дә ошап китте. Дөрес, гаепләп язучылар да булды. Ләкин уңай кайтавазлар күбрәк килде. Вайн сюжетларын Лилия уйлап таба. Режиссеры, операторы да — кызым. Заманча технологияләрне булдыра алганча үзләштерергә тырышам. Интернетта махсус программалар ярдәмендә музыка ялгарга, фотолар урнаштырырга өйрәндем.
— Хәзер ниләр белән янып йөргән чагыгыз?
— Тик торган юк. Гел очрашу, чаралар. Концертларда чыгыш ясарга чакыралар. 1994 елдан бирле Чаллыда “Эврика” мәдәният үзәгендә артист-вокалчы булып та эшлим. “Татарстан-Яңа гасыр” каналы уздырган төрле проектларда катнашабыз. Көндәлек планнарымны кәгазьгә язып барам. Тамашачыма кирәкле булуыма шатмын.
— Сәнгать өлкәсенә ничек килеп кердегез?
— Кечкенәдән сәхнәдә чыгыш ясасам да, җырчы булу уемда да юк иде. Һөнәри белем алгач, Казан моторлар төзү заводына эшкә урнаштым. Фрезер станогында эшләдем. Заводта тавыш, берни ишетелми. Станок янына басып, рәхәтләнеп кычкырып җырлый идем. Берсендә күрше цехтан килгән ике егет җырлаганымны күреп, мине завод ансамбленә чакырдылар. Чыгыш ясый башладык. Ул чакта рус телендә җырлый идем. Тулай торакта бүлмәдә дүрт кыз яшәдек. Беребез — биюче, икенчебез җырчы, баянчы. Бүлмәдән кеше өзелми иде. Үземнең цехка концерт куярга баргач, безнең белән чыгыш ясаган бер апа: “Гөлдания, урының монда түгел. Кит бу тимер-томыр арасыннан”, — диде. Хезмәттәшем Лилия Вәлиева (хәзер ул шагыйрә) мине Ленин мәдәният йортына алып килде. Анда хорда җырлый, аерым чыгышлар ясый башладым. Аннары хор җитәкчесе Суфия апа Шаһиева Дәүләт җыр һәм бию ансамбленә барырга тәкъдим итте. Заводка сәгать 5 кә эшкә бара идек, Аллаһтан гел, сәгать
10 да башлана торган эш бирсәң иде, дип сорадым. Теләгем кабул булды, заводтан китеп, ансамбльдә эшли башладым. Беренче гастрольләр, юлсызлык, трактор арбасында бер авылдан икенчесенә барулар, микрофонсыз чыгыш ясаулар, шыгрым тулы зал, көчле алкышлар… Иң зур бәхет инде бу. Казаннан китәсе килмәсә дә, дүрт ел Түбән Камада музыка училищесында укыдым.
“Үз эчеңә бикләнергә ярамый”
— Ирегез — композитор, баянчы Рөстәм абый Хәйруллин белән дә шунда танышкан идегезме?
— Аңа кадәр Рөстәм белән таныш идек. Ленин мәдәният йортында концертлар куеп йөргәндә, армиягә киткән баянчыбыз урынына килгән иде ул. Концертлардан соң озатып кайта башлады. Шулай дуслашып киттек, язмышларыбызны уртак иттек. Ул хәрби хезмәттән соң туган ягы Чаллыга кайтып, Төзүчеләр мәдәният йортында вокаль-инструменталь ансамбль оештырды. Мин дә алар белән чыгыш ясый идем.
— Рөстәм абыйның арабыздан киткәненә 12 ел. Урыны җәннәттә булсын. Яшьли тол калгансыз, авырлыкларны җиңәргә ничек өйрәндегез?
— 1987 елның 21 мартында өйләнешкән идек. Рөстәм авырып, 2010 елның мартында мәңгелеккә китеп барды. Аның иҗатын барларга тотындым. 3000 ләп җыры калды. Язылып бетмәгәннәре, башлап ташлаганнары күп иде. Көннәр буе башымда аның көйләре яңгырады. Берсендә телевизордан бер психологның сүзләре күңелемә уелып калды: “Югалтулар булганда, үзеңне көчләп булса да елмаерга өйрәнергә кирәк”, — диде ул. Эчең, тышың кайгы белән тулганда, шатлыкка урын калмаган да кебек. Әмма үз эчеңә бикләнергә ярамый. Рөстәм үлгәч, югалту, сагыну турында күп җырлар китерә башладылар. Ләкин аларны җырлыйсым килмәде. Бу бит минем хәсрәт. Ник үз кайгымны башкаларга да өләшергә? Җырчы тамашачыга шатлык, күтәренке кәеф бүләк итсен. Үзеңне һәрчак кулда тоту мөһим. Тормыш ничек бара, шулай дәвам итсен, дип кул кушырып утыру дөрес түгел, тырышырга кирәк. Иҗатым, тамашачыларым, кызым миңа көчле булырга ярдәм итте. “Сольный” концертлар куйдым, Мәдәният һәм сәнгать институтына укырга кердем.
— Рөстәм абыйның иҗаты турында китап та әзерлим дигән идегез?
— Әйе, китап әзерләнә. Ул 200 битле, анда Рөстәмнең 100 ләп җыры урын алган. Аның иҗатын сакларга тырышам. Өйдә ике өем ноталар язылган дәфтәрләре тора. Данлыклы ак баяны, башка уен кораллары саклана. Үзе эзләп тапкан, 170 елга якын тарихы булган рояле дә бар. Кая күченсәм дә, шул авыр рояльне үземнән калдырмадым. Рөстәмнең кассетага язылган җырларын башта дискларга күчергән идем. Хәзер аларны цифрлаштырырга вакыт.
“Бер күлмәк 5-6 кг авырлыкта”
— Сез — татар эстрадасына беренчеләрдән булып шоу элементларын керткән җырчы. “Кайда син?” дигән җырыгызны, боҗрага утырып, өскә күтәрелгән килеш башкарган идегез. Сезнеңчә, тамашачыны шоу белән җәлеп итеп буламы?
— Андый чыгышлар кирәк дип уйлым. Кеше булдыра икән, эшләсен. “Сольный” концертларым белән чыгыш ясарга ниятем бар. Хәзер дә боҗрага утырырга әзер мин. Тик бүген тамашачыны башка ысуллар белән кызыксындырырга кирәк. Иҗатыбыз этаплап үсте. Биючеләр, артистларга кушылып җырлаучы кызлар, аннары цирк хезмәткәрләре өстәлде. Барысы да урынлы булырга тиеш. Мәхәббәт турындагы җырны боҗрага утырып башкарган идем, фәрештә белән иблис хакында җырлаганда утлар ярдәмендә чыгыш ясаучы егет (факир) тамаша күрсәтте. Концертның уңышы алып баручыларга да бәйле. Үзләре юмор әсәрләре язучы Зилә Шакирҗанова, Фәрит Бәшир алыштыргысыз алып баручы булдылар. Биючеләрем Елена һәм Наил Соловьевларның чыгышын көтеп алалар иде. Казан кунакханәсе яныннан узганда, гел гастрольләр искә төшә. Биредә 22 кешелек төркемебез белән туктала идек. Тату, дус яшәдек.
— Сәхнә киемнәрегез электән үзенчәлекле.
— Алар бик авыр да әле, асылташлы бер күлмәк 5-6 килога җитә. Төркиядән кайтартылганнары да бар. Бер концертка 7-8 күлмәк алыштыра идем. Аларны стилистлар белән киңәшләшеп тектердек. Мода буенча Европа стилендә киенергә кирәк, диләр. Әмма образ җырга туры килергә тиеш. Татар халык җырларын Европа стилендәге күлмәктән башкару дөрес булмас. Элекке сәхнә күлмәкләремә хәзер дә сыям әле.
— Зифа булып калуыгызның сере нидә?
— Сере юк, диета тотмыйм. Дөрес, тәмле ашауга әллә ни исем китми. Хәрәкәт кирәк. Хәзер машинага утыргач, җәяү азрак йөрелә. Кызым Лилиягә кызыгам. Ул фитнеска даими йөри. Мин алай ук булдыра алмыйм. Элек бассейнга, спорт залына бара идем. Тик әле вакыт булмый, әле очрашу килеп чыга. Ә озак бармый торганнан соң шөгыльләнсәң, мускуллар сызлый. Андый авыртуларны авыр кичерәм. Ботокслар ясатмыйм, уколлардан куркам. Биткә нинди дә булса процедура эшләткәнче, 100 кат уйлыйм. Чөнки берсендә битем бозылгач, озак вакыт дәваланырга туры килде. Массажга йөрим. Биткә дымландыра торган кремнар сөртәм.
— Күптән түгел өченче оныгыгыз туды, өч малай дәү әнисе булу ничек соң?
— Лилиянең үзен малай булыр дип уйлаган идек, ул чакта УЗИ юк бит. Корсагым бик зур иде, бала 4100 граммлы булып туды. Шуңа да малайлар тансык безгә. Дәү әни булу рәхәт. Оныкларымны тәрбияләүгә өлешемне кертергә тырышам. Инде өченче оныгыбызга да сигез ай булды. Үсеп беткәнче яратып калыйм, дим.
— Артист тормышы җиңел түгел. Лилиянең сезнең юлны сайлавына каршы килмәдегезме?
— Лилия кечкенәдән артист тормышын күреп үсте. Гастрольләргә йөри торган машинаның мотор өстендәге тигез урыны кызымның партасы, караваты да булды. Лилия икътисадчы белгечлеген алды. Аның үз юлы, үз йөзе, стиле, үзенчәлекле җырлары, кызымның иҗатын яратучы тамашачысы бар. Ул — яхшы блогер. Аннан күп нәрсәгә өйрәнәм. Без аның белән дус кызлар кебек.
— Туган ягыгыз Сарман районы Саклаубаш авылында туганнарыгыз бармы?
— Әти вафат булгач, әни 74 яшендә бер бабай белән кавышты. Кызганыч, ун гына ел яшәп калдылар. Әни мәрхүм булды. Бабайга 95 яшь, ул авылда балалары белән яши. Коронавирус аркасында өлкән кеше янына бик кайтмаска тырышабыз. Апам Наилә, абыем Мөдәрис Казанда гомер итәләр, алар белән очрашып торабыз.
— Гөлдания апа, шәхси тормышыгыз хакында сөйләмисез. Социаль челтәрләрдә гаилә фотоларын да куймыйсыз. Моның хикмәте нидә?
— Әни беркайчан да өйдә булганны, шатлыгын, кайгысын кешегә сөйләмәде, зарланмады. Мин дә аңа охшаганмындыр, һәркемнең башкаларга күрсәтми торган сере булырга тиеш дип саныйм. Тормышымда бар да яхшы, Аллаһка шөкер. Иң мөһиме — исән-сау, сәламәт булырга язсын.
Чыганак: https://im-tatar.ru/2022/02/1104/
